Wat is SSD? Alles wat je moet weten over Solid State opslag

Als je je wel eens afvraagt wat SSD nou eigenlijk is en je er verder weinig over weet, ben je hier op de goede plek! Een Solid-State Drive (SSD) is een opslagapparaat waarop data permanent kan worden opgeslagen, gelezen en geschreven, ook zonder een constante stroombron.

Wat is het verschil tussen een SSD en een Hard Disk Drive (HDD, of gewoon harde schijf)? Welke is beter? En hoe kan je de juiste SSD vinden voor jouw situatie?

In deze gids zullen we uitleggen wat een SSD is, wat het verschil tussen een SSD en een harde schijf is, de verschillende soorten SSD’s, en hoe je de beste SSD kan kiezen.

Lees dus vooral snel door!

Geschiedenis van Solid State opslag

Wist je dat de lange ontwikkeling van SSD opslag al in de jaren 50 begonnen is?

Het is dus eigenlijk niks nieuws!

Ze werden vroeger gebruikt in de eerste generatie computers (de vacuümbuis computers) via twee soortgelijke technieken: card capacity read-only opslag en magnetic core geheugen.

Maar deze twee oplossingen raakten allebei uit de mode rond de jaren 60, met de groeiende populariteit van goedkopere opslagmogelijkheden, zoals drum geheugen.

Aangezien technologie zich altijd ontwikkeld, maakten SSD’s een comeback in de jaren 70 en 80, maar ze waren nog altijd erg duur en werden pas breder gebruikt toen Dataram de Bul Core SSD in 1976 introduceerde. Alhoewel deze revolutionaire uitvindingen van 2 GB SSD nog altijd core geheugen gebruikte, was het erg breed inzetbaar, en werkte het veel sneller dan fixed-head schijven.

Bedrijven begonnen meer SSD-technologie te ontwikkelen, zoals de Sharp PC-5000 met een 128 KB SSD bubble geheugen in 1983. In de jaren 90 werden flash SSD geïntroduceerd en begonnen al snel populair te worden, al waren ze nog steeds erg duur (richting de $47.000).

In 2003 introduceerde Transcend de goedkopere flash SSD’s met een Parallel Advanced Technology Attachment (Parallel ATA of gewoon PATA) connector, voor prijzen van slechts $50. PATA connector in een harde schijf van een computer.

Pas in 2006 werden flash SSD’s verkocht aan het grote publiek door Samsung, met een capaciteit van 32 GB en een PATA interface. In 2009 werden de enorme SSD’s geïntroduceerd door OCZ Technologie, met een 1 TB flash SSD, en Virident Systems ontwikkelde een tweede generatie flash SSD met een opslagruimte van zelfs 2,2 TB in 2012.

Aan het eind van 2012 waren er betrouwbare flash drives voor zware bewerkingen, zoals de SSD DC S3700 drive van Intel. De steeds toenemende vraag naar snelheid, hoge prestaties en betere betrouwbaarheid waren belangrijke factoren in de groei van SSD’s en voor hun inhaalrace ten opzichte van harde schijven (HDD).

Verschil tussen SSD en HDD (harde schijf)

Om de hype rond SSD te begrijpen, moet je eerst weten hoe het werkt, en hoe het anders is dan de gebruikelijke opslagtechnologieën zoals harde schijven (Hard Disk Drive, HDD). Alhoewel SSD’s en HDD’s allebei gebruikt worden om data op te slaan, werken ze in de basis heel anders.

Zo werkt een HDD

HDD’s bestaan nóg langer dan SSD’s. Je kan ze inmiddels vinden in allerlei elektronische apparaten, zoals computer, spelcomputers, mobiele telefoons en tablets. Maar het wordt inmiddels gezien als een verouderde technologie voor het opslaan van data, door de manier van werking.

Als je je de oude platenspelers voor de geest kan halen, dan lijkt een HDD daar erg veel op. Een HDD werkt elektromagnetisch, en is een volatiel opslagapparaat dat werkt met verschillende schijven die rond een centrale as draaien. Er zit ook een mechanische arm op om data te lezen en te schrijven, echt precies zoals een platenspeler dus.

Er zijn twee populaire maten voor HDD’s: 2,5-inch HDD die je in laptops ziet, en de 3,5-inch HDD in desktops. De snelheid van een HDD is afhankelijk van het aantal toeren per minuut.

Zo werkt een SSD

Anders dan HDD’s, hebben SSD opslagapparaten geen bewegende delen (solid) en nagenoeg directe toegang, bijna zonder wachttijd. Bij een SSD wordt de data opgeslagen in microchips, waardoor ze sneller zijn. Ook zijn SSD’s kleiner dan HDD’s, en kunnen ze zelfs direct op het moederbord gemonteerd worden. Je zou het dus kunnen zien als een geavanceerde versie een een USB geheugenstick.

SSD gebruikt flash-based geheugen, waarbij NOR en NAND de meeste populaire soorten flash zijn. De meeste SSD’s gebruiken NAND flash geheugen, omdat het nog sneller data kan schrijven en kleiner is dan NOR. NAND is een niet-volatiele flas die data opgeslagen houdt, ook wanneer de schijf geen stroom krijgt.

Waar HDD’s een mechanische arm hebben voor het lezen en schrijven van data, gebruikt een SSD een processor (controller) om dit te doen. Deze regelt ook de opslag, herstel, caching en opruimen van data.

De snelheid van een SSD voor het lezen en schrijven van data, samen met de algemene prestaties, zijn afhankelijk van de controller.

Waarom SSD beter is dan HDD

Tijd voor het echte gevecht van de opslagdrives. Alhoewel de gouwe ouwe snel ronddraaiende schijf nog altijd veel verkocht wordt en vaak gebruikt wordt in datacenters en goedkopere consumentenproducten, gaan steeds meer bedrijven en consumenten over naar SSD’s. Dit is waarom:

• Snelheid: Snelheid is het grootste voordeel van SSD ten opzichte van HDD. Doordat er geen bewegende delen in zitten, kan een SSD data 10 keer zo snel lezen en 20 keer zo snel schrijven als een HDD. Daarnaast gaat het kopiëren op een HDD met 30 MB/s tot 150 MB/s, terwijl een standaard SSD al snel op 500 MB/s zit. Hierdoor kan een computer met een SSD sneller opstarten, sneller toepassingen laden en andere bestanden, en data verzenden.
• Energie-efficiënt: Doordat een harde schijf zoveel mechanische bewerkingen uitvoert, wordt er ook veel stroom verbruikt. Een SSD daarentegen is veel zuiniger in stroomverbruik, waardoor je op mobiele apparaten en laptops ook langer met de accu kan doen.
• Geen oververhitting: SSD’s kunnen beter tegen hitte, terwijl HDD’s juist sneller oververhit raken, wat een risico is voor het hele systeem.
• Robuustheid: Doordat een SSD geen bewegende delen heeft, is de levensduur veel langer dan bij een HDD. Het is een betrouwbaarder opslagmedium, levert geen trillingen op, en kan zelfs tegen schokken, wat een HDD niet kan. SSD’s maken ook nagenoeg geen geluid, terwijl HDD’s, zeker bij intensief gebruik, veel lawaai kunnen maken.
• Gewicht: SSD’s zijn lichtgewicht in vergelijking met HDD’s, waardoor ze efficiënter zijn qua prestaties en functionaliteit.

Wanneer je een SSD kan gebruiken

Gegeven al deze voordelen van SSD’s ten opzichte van HDD’s, zijn veel mensen en bedrijven snel aan het overstappen. Maar dat betekent nog niet meteen dat je een SSD per se nodig hebt, of dat je er je hele spaarpot voor om moet keren.

Laten we dus eerst eens kijken naar de beste toepassingen voor een SSD.

1. Zakelijk

SSD is een ideale keuze voor bedrijven en ondernemingen die veel data verbruiken, beheren en opslaan, vanwege de hoge snelheden en prestaties, en de hoge betrouwbaarheid.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan bedrijven in programmeren of grafisch ontwerp. Alhoewel veel grafisch ontwerpers en programmeurs nog altijd een HDD gebruiken vanwege de grotere capaciteit, zijn er steeds meer professionals aan het overstappen naar SSD’s om de snelheidsvoordelen te pakken. Hierdoor kunnen ze meer projecten in een kortere tijd afronden dan met een HDD.

2. Websitehosting

Snelheid is een cruciale factor binnen de webhosting. Als je website langzaam laadt, verlies je omzet en verkeer, waardoor uiteindelijk je online bedrijf niet winstgevend zal zijn. Wist je bijvoorbeeld dat snelheid één van de belangrijkste factoren is bij het verbeteren van de ranking van je website bij Google?

Professionele websites gebruiken veel mooie content en interactieve features, met name sites die veel gebruik maken van databases en gehost worden op WordPress. De hoge lees- en schrijfsnelheid van een SSD verlaagt de vertraging en kan sneller verzoeken verwerken, waardoor je WordPress website sneller kan laden. We hebben uitgebreid beschreven hoe je je WordPress website sneller kan maken.

Databeveiliging is ook een belangrijke reden om SSD te gebruiken, aangezien HDD’s kwetsbaar zijn voor mechanische problemen, waardoor je het risico loopt op dataverlies. Zoals eerder gezegd zijn SSD’s resistenter tegen fysieke schade, waardoor ze een betere keuze zijn als je je data veilig wil bewaren.

In tegenstelling tot HDD’s hebben SSD’s geen last van fragmentatie van data, wat de algemene prestaties ten goede komt. Het lagere stroomverbruik is ook ideaal voor bedrijven in webhosting die minder stroom willen verbruiken, waardoor ze goedkoper én milieuvriendelijker kunnen worden.

Hier bij Kinsta geloven we ook in de voordelen van Kinsta, en al onze pakketten bevatten opslag op SSD. Lees hier hoe we de snelste hostingoplossing hebben ontwikkeld, en hoe je de beste opslagcapaciteit voor je website kan kiezen.

3. Gaming

SSD is erg populair onder gamers, en dat is niet verrassend. De prestaties van SSD maken het ideaal voor gaming, zowel de snelheid, betrouwbaarheid als energie-efficiëntie. Games zitten tegenwoordig boordevol zware graphics en modellen, die al snel zo’n 3 minuten duren om geladen te worden op een HDD. Maar bij een SSD kan dezelfde game in minder dan een minuut geladen zijn.

4. Reizen

Of je nou onderzoeker bent, veel op pad bent voor je werk, of een blogger of vlogger, je hebt een draagbare SSD nodig als je regelmatig reist. SSD en HDD zijn er allebei in zowel interne als externe varianten. Maar SSD is duurzaamheid, door de niet-volatiele werking en neemt ook minder ruimte in dan een externe harde schijf.

Verschillende soorten SSD’s

Er zijn tegenwoordig allerlei verschillende soorten SSD’s te vinden. Je hebt de termen “SATA,” “NVMe,” “PCIe,” en “M.2,” vast wel eens voorbij horen komen, maar wat betekenen ze eigenlijk?

Om te beginnen zitten de verschillen in SSD’s met name in de verbinding tussen het opslagapparaat en de computer of server. We bekijken elke soort wat beter.

SATA

De eerste generaties interfaces die bij SSD gebruikt werden heten Serial Advanced Technology Attachment (SATA). Dit is de meest gebruikte interface onder opslagapparaten.

SATA biedt tot wel 600 MB/s, en past in de meeste laptops en desktop, vandaar de populariteit. SATA bestaat ook in een kleinere variant, die mini-SATA (mSATA) wordt genoemd.

SATA is de traagste van alle SSD soorten, maar is alsnog 5x zo snel in het overzetten van data als HDD’s.

NVMe

Non-Volatile Memory Express (NVMe) is een protocol voor SSD’s waarmee data uitgewisseld kan worden met een snelheid tot wel 2600 MB/s, dus nog eens 5x zo snel als SATA SSD’s. NVMe SSD’s zijn nieuwer dan SATA SSD’s en gebruiken meestal Peripheral Component Interconnect express (PCIe), waar we het zo uitgebreider over zullen hebben.

NVMe SSD’s zijn duurder dan SATA SSD’s en verbruiken meestal meer stroom. Daarom worden ze alleen in specifieke situaties gebruikt, zoals voor bedrijven die absoluut hoge snelheden voor het verwerken en verzenden van data nodig hebben.

Het NVMe protocol werkt ook met flashgeheugen, waardoor externe of draagbare NVMe SSD’s net zo snel zullen werken als intern verbonden NVMe SSD’s.

PCIe Connector

Je kan SSD’s ook categoriseren op basis van de gebruikte connectors, die de verzendsnelheid van data definiëren.

PCIe is dezelfde connector die gebruikt wordt om grafische kaarten van hoge kwaliteit te verbinden aan het moederbord. Als NVMe SSD’s PCIe connectors gebruiken, bieden ze de hoogst mogelijke snelheden voor het verwerken en verzenden van data.

Maar het verschil in snelheid, of eigenlijk bandbreedte, merk je vooral bij grotere bestanden (boven de 50 GB), terwijl je gewoon bij het starten van Windows of een game weinig verschil ten opzichte van normale SSD’s zal merken.

M.2 Connector

Eerder bekend als de Next Generation Form Factor (NGFF), biedt de M.2 connector de hoogst mogelijke snelheden voor een SSD (boven de 2600 MB/s). Als het moederbord van de computer geen M.2 connector heeft, kan een PCIe kaart met een M.2 connector gebruikt worden om de NVMe SSD te verbinden met het moederbord.

Als het moederbord al wel een M.2 connector heeft, zal het label voor de opslag “SATA M.2” of “NVMe M.2” aangeven. Maar wanneer het moederbord niet zo’n label heeft en wel een PCIe kaart met een ingebouwde M.2 connector, zal dit gelabeld zijn als “PCIe NVMe M.2 SSD”.

De M.2 connector is relatief klein en vervangt de mSATA. Het is dan ook geschikt voor zowel kleine notebooks als grotere apparaten. M.2 connectors zijn compatibel met SATA, PCIe, en zelfs USB 3.0.

Voordelen en nadelen van een SSD

Van wat we tot nu toe besproken hebben over SSD, heb je inmiddels een vrij goede indruk van de voordelen van een SSD.

Ter samenvatting: Ze zijn veel sneller dan traditionele harde schijven. Ze zijn ook betrouwbaarder, met stabielere prestaties. Verder verbruiken ze minder stroom en zijn ze kleiner.

Wat zijn de nadelen van SSD’s? Er zitten ook enkele nadelen aan SSD’s:

• Kosten: De huidige kosten zijn nog het grootste nadeel van een SSD. Alhoewel de prijs hard omlaaggaat en ze elke dag beter betaalbaar worden, zijn ze nog wel duurder dan HDD’s. Daarom is een SSD niet voor iedereen de beste oplossing, zeker niet als budget een belangrijke factor is.
• Opslagcapaciteit Sommige gebruikers vinden de kwantiteit van opslagcapaciteit belangrijker dan de prestaties, omdat ze vooral grote bestanden op willen slaan, zoals films, muziek, foto’s en meer. Alhoewel er ook SSD’s zijn waarmee je wel 4 TB aan opslagruimte krijgt, zijn ze momenteel nog wel kleiner in ruimte dan HDD’s.
• Beperkte schrijven/verwijderen: SSD’s hebben een beperkte write/erase cycle, dus het steeds opnieuw schrijven en verwijderen. SSD’s voor consumenten hebben bijvoorbeeld slechts tussen de 3000 tot 5000 van dergelijke cyclussen. Duurdere SSD’s kunnen tot aan wel 100.000 cyclussen gaan.

Kosten van SSD

Alhoewel SSD’s over het algemeen duurder zijn in aanschaf dan HDD’s, neemt de vraag hard toe, zeker bij cloud-based platforms, waarvan we zonet al de voordelen zagen. Andere factoren dragen ook bij aan het zakken van de prijzen van SSD’s.

Zo is de afgelopen jaren de prijs van NAND flashgeheugen flink afgenomen. Daarnaast zorgt de omslag van 32-laags en 64-laags technologieën naar 96-laags en 128-laags processen er voor dat er meer opslagruimte past op een kleinere schijf, waardoor het materiaalgebruik efficiënter wordt.

Een andere factor is het brede aanbod van SSD’s, van budgetvriendelijke opties voor consumenten tot topkwaliteit apparaten met hoge prestaties. Zo kan je bijvoorbeeld een ADATA XPG SX8200 Pro met 1TB aan opslag en een 3D NAND NVMe Gen3x4 PCIe M.2 2280 interface krijgen voor slechts $150, of de Crucial MX500 3D NAND SATA SSD met 500 GB aan opslag voor $60.

Wanneer je gaat zoeken naar een nieuwe SSD, bereken dan altijd de kost per gigabyte (GB). Hierbij zal je ook zien dat grotere schijven (zeg boven de 256 GB) je meer waar voor je geld bieden.

De beste SSD kiezen

Het kiezen van de beste SSD voor jouw situatie hangt van een aantal factoren af, zoals je budget, gewenste opslagruimte, en natuurlijk het soort apparaat (desktop, laptop, server, etc.).

1. Budget

De meest goedkope vorm van opslag is inderdaad HDD, en SSD’s zijn in de regel duurder.

Van de verschillende soorten SSD is SATA SSD het best betaalbaar. Als je dus op een krap budget zit maar wel hoge prestaties zoekt, is SATA SSD de meest geschikte optie.

Maar als budget geen probleem is, kan je beter kiezen voor een NVMe.

2. Opslagruimte

SSD’s worden steeds groter qua opslagruimte. Hoe groter de capaciteit, hoe kosteneffectiever ze worden. Een eenvoudige berekening kan je precies vertellen hoeveel SSD opslagruimte je nodig hebt voor je computer.

Allereerst moet je weten hoeveel data je gemiddeld per maand gebruikt. Tel daar tenminste 20% bij op als buffer. Dat is hoeveel opslag je nodig hebt.

Als bijvoorbeeld alle bestanden en data die je gebruikt dus gemiddeld 700 GB zijn, zou een 1 TB SSD ruimschoots moeten werken voor jou. Maar als je gebruik niet boven de 500 GB komt, moet een 512 SSD ook genoeg zijn.

3. Soort apparaat

Dankzij de constante ontwikkeling van SSD’s en bijbehorende connectors, worden de apparaten steeds kleiner, terwijl de prestaties net zo goed blijven. Daardoor zijn de meeste SSD’s compatibel met de meeste computers en moederborden.

Maar het gebruikte soort SSD hangt wel af van of je apparaat er inderdaad compatibel mee is. Mocht het toch fout gaan, dan kan je er altijd de juiste connector tussen (laten) zetten.

Het enige type dat op sommige apparaten niet werkt is de SATA SSD, door de grote omvang. Daarom zie je het ook vooral in grotere apparaten, zoals desktops.

Aan de andere kant is de NVMe SSD compatibel met nagenoeg alle apparaten, zeker wanneer je de M.2 connector gebruikt.

Als je nog steeds twijfelt over welke soort SSD het beste is voor jou, kan je onderstaande vergelijking gebruiken:

Samenvatting

Het is duidelijk dat de SSD markt enorm groeit dankzij de verhoogde vraag van bedrijven en vanuit dienstverleners van webhosting. Maar zullen SSD’s op termijn de HDD volledig vervangen? Het is nog onduidelijk of dat HDD’s helemaal tot het verleden zullen gaan behoren, gezien de lagere kosten en grotere capaciteit.

Maar de kosten van SSD’s nemen snel af. Ook zijn er steeds meer opties qua opslagcapaciteit, grootte, en configuraties, waardoor ze ook steeds beter betaalbaar worden.

We raden je aan om SSD’s te gebruiken in plaats van HDD’s voor alle desktops en laptops. En als je op zoek bent naar managed SSD hosting voor je WordPress website, dan ben je van harte welkom!

Wat was jouw keuze tussen SSD en HDD? Laat het ons weten in de reacties!

Ahmed Bahgat

Coffee addict, social media enthusiast, and lifelong geek with a passion for creativity and technology.